İlgili madde kanun metni özeti
TCK Madde 188; uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin imali, ithali/ihraçı ve ticaretine ilişkin seçimlik hareketleri, nitelikli hâlleri ve yaptırımları düzenler. Bu sayfada resmi kanun metni (fıkra 1–8), güncel değişiklik notları, uygulama özeti ve SSS yer alır. İçerik, resmî kaynaklara dayalı olarak editoryal doğrulama ile hazırlanmıştır.
TCK 188 (1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
TCK 188 (2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
TCK 188 (3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (Ek cümle: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
TCK 188 (4) (Değişik: 27/3/2015-6638/11 md.; 28/03/2023-7445 md.17)
a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin
eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri olması,
b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların çevresine
200 m’den yakın umumi/umuma açık yerlerde işlenmesi,
hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
TCK 188 (5) (Değişik: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Suçların üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde ceza yarı oranında, örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde bir kat artırılır.
TCK 188 (6) Üretimi izne veya satışı reçeteye bağlı olup uyuşturucu/uyarıcı etki doğuran maddeler açısından da yukarıdaki fıkralar uygulanır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/22 md.) Ancak verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
TCK 188 (7) Uyuşturucu/uyarıcı etki doğurmamakla birlikte üretiminde kullanılan ve ithal/imali izne bağlı maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
TCK 188 (8) Suçun tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi hâlinde, ceza yarı oranında artırılır.
İmal, ithal/ihraç ve ticarete ilişkin seçimlik hareketler; nitelikli hâller; 200 m çevre kuralı.
Konu: Uyuşturucu/uyarıcı maddeler. Fiil: İmal/ithal/ihraç veya ticaret. Manevi unsur: Kasten.
İmal–ithal–ihraç: 20–30 yıl + 2000–20000 gün. Ticaret: ≥10 yıl + 1000–20000 gün. Çocuğa satış: alt sınır 15 yıl.
191 ile ayrım; miktar, paketleme, deliller ve yer faktörü (okul/yurt/hastane çevresi) belirleyicidir.
TCK Madde 188
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları
Bu infografik, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 188. maddesinde tanımlanan suçları, cezaları ve bu cezalara etki eden nitelikli halleri görselleştirmektedir.
Temel Suçlar ve Cezaları
Kanun, suçları iki ana kategoriye ayırmıştır: Maddenin üretim ve uluslararası dolaşımı (Madde 1) ve yurt içi dolaşımı (Madde 3). Bu iki kategori için öngörülen temel cezalar belirgin şekilde farklıdır.
Hapis Cezası Karşılaştırması (Minimum)
Madde 1 kapsamındaki suçlar (imal, ithal, ihraç), Madde 3'e (yurt içi ticaret) göre iki kat daha yüksek bir minimum hapis cezası ile başlar.
Adli Para Cezası Karşılaştırması
Her iki suç kategorisi için de yirmi bin güne kadar adli para cezası öngörülmüş olsa da, alt sınırlar farklılık göstermektedir.
Cezayı Artıran Nitelikli Haller
Kanun, temel cezayı çeşitli faktörlere bağlı olarak önemli ölçüde artıran durumlar tanımlamıştır. Bu haller, fiilin ciddiyetini ve toplumsal tehlikesini yansıtır.
Yarı Oranında Artırım (%50)
- Madde 4a: Özel tehlikeli madde (Eroin, Kokain vb.)
- Madde 4b: Özel mekan (Okul, hastane, kışla vb.)
- Madde 5: 3+ kişiyle işlenmesi
- Madde 8: Meslek sahibi (Doktor, Eczacı vb.)
Bir Kat Artırım (%100)
- Madde 5: Suç örgütü faaliyeti çerçevesinde işlenmesi
Özel Tehlikeli Maddeler (Madde 4a)
Bu maddeler, cezayı yarı oranında artıran spesifik uyuşturucu ve uyarıcılardır:
Özel Haller: Reçeteli İlaçlar (Madde 6)
Üretimi izne veya satışı reçeteye bağlı olan ancak uyuşturucu etki doğuran maddeler (örn: bazı psikiyatrik ilaçlar) da bu madde kapsamındadır. Ancak, bu durumda cezanın indirilmesi mümkündür.
Verilecek ceza, temel cezaya göre yarı oranına kadar indirilebilir.
Özel Haller: Öncül Maddeler (Madde 7)
Doğrudan uyuşturucu etki doğurmasa bile, uyuşturucu üretiminde kullanılan (öncül) kimyasal maddelerin ticareti de ağır bir suçtur.
+ 1.000 - 20.000 gün adli para cezası
Uygulama Özeti
Türk Ceza Kanunu Madde 188, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin imalini, ithalini, ihracını ve ülke içinde satma/arz etme/nakletme/depolama gibi ticaret kapsamında olan fiillerini cezalandırır. Uygulamada önemli kriterler şunlardır: seçimlik hareketlerin varlığı (satma, nakletme vs.), ticaret amacı olduğunun tespiti, maddenin ruhsatsız veya ruhsata aykırı olması ve özellikle 4-5-6. fıkralar halinde nitelikli hâllerin bulunmasıdır. Kullanım için bulundurma hâlleri genellikle Madde 191 kapsamında, ticaret zinciri durumları Madde 188 kapsamında değerlendirilir. Yargıtay kararlarına göre; miktar, paketleme, satışa hazır bulundurma, araç/depo kullanımı, üçüncü şahıslara dağıtım gibi unsurlar ticaret kastı için belirleyici niteliğe sahiptir.
TCK Madde 188 Kanun Gerekçesi
Madde 188’in gerekçesinde, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin sosyal zararı ve kamu sağlığına yönelik tehdit oluşturduğu vurgulanmıştır. Bahsi geçen maddelerin ve benzer etkili psikotrop ilaçların kötüye kullanımının önüne geçilmesi amacıyla “imâl, ithal/ihraç ve ticaret” aşamaları açık biçimde suç olarak düzenlenmiştir. Ayrıca, ticaretin önlenebilmesi için satma, satışa arz etme, nakletme, depolama gibi zincir halkalarının ayrı fiiller olarak da tanımlanması gerektiği gerekçede ifade edilmiştir. Kullanım amacı ile ticaret amacı arasındaki ayırımın yapılmasını sağlayacak şekilde yapılandırılmıştır.
TCK Madde 188 Sıkça Sorulan Sorular
TCK 188 ile TCK 191 arasındaki temel fark nedir?
Madde 188 ticaret amaçlı eylemleri; imal, ithal, ihraç, satma, nakletme gibi fiilleri kapsar. Madde 191 ise kullanım amacıyla bulundurma, kullanma gibi fiilleri düzenler.
Çocuğa uyuşturucu satmanın cezası nedir?
Madde 188/3 kapsamında, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen ya da satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren ya da satan kişiye verilecek hapis cezasının **on beş yıldan az olamayacağı** özel hükmü vardır.
“Depolama” fiili Madde 188 kapsamında mı?
Evet. Madde 188/3 fıkrasında satma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme veya bulundurma seçimlik fiiller olarak sayılmıştır.
Ruhsatsız ya da ruhsata aykırı imal edilmesi ne anlama geliyor?
Madde 188/1 fıkrasına göre; uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi ceza alır. Bu, maddenin izinsiz üretim ya da ithalat/ihraç edilmesi ya da ürünün ruhsatlı olmasına rağmen ruhsata aykırı üretilmiş olması durumlarını kapsar.
TCK Madde 188 Yargıtay Kararları
- Karar 1: Yargıtay 10. Ceza Dairesi 23.05.2023, 2023/2729 E., 2023/4643 K. — 21 adet satışa hazır uyuşturucu madde ele geçirilmiş olayda, mahkûmiyet kararı temyiz edilerek beraat yönünde bozulmuştur.
- Karar 2: Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2022/486 E., 2023/397 K. — Madde 188 ve 191 suçlarından biri için şartların oluşması halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması gerektiği hususu kararda vurgulanmıştır.
- Karar 3: Yargıtay 10. Ceza Dairesi — Kullanım amacı dışında bulundurma nedeniyle TCK 188/3 kapsamında değerlendirilmesi gereken fiilin TCK 191 kapsamında değerlendirilmiş olması hâlinde bozma gerekçesi oluştuğu kararda yer almaktadır.
- Karar 4: Emsal kararlar arasında, üç veya daha fazla kişi tarafından işlenen uyuşturucu ticareti suçu kapsamında TCK 188/5’in uygulanması için müşterek faillerin aynı amaç doğrultusunda hareket etmesinin şart olduğu belirtilmiş ve bu şart oluşmadan artırım yapılması hatalı görülmüştür.