TCK 58: Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular
TCK Madde 58; suçta tekerrür (recidivism) koşullarını, mükerrirlere uygulanacak yaptırımları, cezanın artırılmasını ve özel tehlikeli suçlulara ilişkin denetimli serbestlik tedbirlerini düzenler. Bu sayfada resmi kanun metni (fıkra 1–9), güncel değişiklik notları, uygulama özeti ve SSS yer alır. İçerik, resmî kaynaklara dayalı olarak editoryal doğrulama ile hazırlanmıştır.
TCK 58 (1) Önceden işlenen suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra yeni bir suçun işlenmesi halinde, tekerrür hükümleri uygulanır. Bunun için cezanın infaz edilmiş olması gerekmez.
TCK 58 (2) Tekerrür hükümleri, önceden işlenen suçtan dolayı;
a) Beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl,
b) Beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adlî para cezasına mahkûmiyet hâlinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl,
geçtikten sonra işlenen suçlar dolayısıyla uygulanmaz.
TCK 58 (3) Tekerrür halinde, sonraki suça ilişkin kanun maddesinde yer alan cezanın üst sınırı daha fazla ise, tekerrür dolayısıyla artırma yapılmaz. Bu durumda sadece tekerrür dolayısıyla seçenek yaptırımlara hükmolunmaz. Cezanın alt sınırı daha fazla ise, tekerrür dolayısıyla artırma yapılır. Tekerrür dolayısıyla artırılan ceza, sonraki suça ilişkin kanun maddesinde yer alan cezanın üst sınırından fazla olamaz. Mahkûmiyetin tekerrür dolayısıyla artırıldığı hâllerde, tekerrür dolayısıyla seçenek yaptırımlara hükmolunmaz.
TCK 58 (4) Kasıtlı suçlarla taksirli suçlar ve sırf askerî suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz. Kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ile cinsel saldırı suçları ile diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanır.
TCK 58 (5) Fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişilerin işlediği suçlar dolayısıyla tekerrür hükümleri uygulanmaz.
TCK 58 (6) Tekerrür halinde hükmolunacak ceza, mükerrerlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Ayrıca, mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.
TCK 58 (7) (Değişik: 18/6/2014 – 6545/58 md.) Mükerrirlere özgü infaz rejimi ve denetimli serbestlik tedbiri, cezası ertelenen veya koşullu salıverilen hükümlünün denetim süresi içinde yeniden suç işlemesi halinde de uygulanır.
TCK 58 (8) Özel tehlikeli suçlular, birinci fıkra kapsamına giren suçları yeniden işlediklerinde, haklarında denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.
TCK 58 (9) (Mülga: 18/6/2014 – 6545/81 md.)
Tekerrür koşulları, mükerrirlik, cezanın artırımı, özel tehlikeli suçlular, denetimli serbestlik.
Önceden kesinleşmiş bir mahkumiyetin varlığı, yeni bir suç işlenmesi, yasal sürelerin (3 ve 5 yıl) geçmemiş olması.
Sonraki suçun cezası artırılır, seçenek yaptırım/erteleme uygulanmaz, mükerrirlere özgü infaz rejimi ve denetimli serbestlik.
Mahkemenin tekerrür hükümlerini uygulama zorunluluğu, infaz süresine etkisi, "özel tehlikeli suçlu" tanımı.
TCK Madde 58
Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular
Bu infografik, 5237 sayılı TCK'nın 58. maddesinde tanımlanan "Suçta Tekerrür" kavramını, uygulama sürelerini, istisnalarını ve sonuçlarını görselleştirmektedir.
Tekerrür Nedir? (Madde 58/1)
Önceden işlenen bir suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra, yasal süreler geçmeden yeni bir suç işlenmesidir.
Hükmün kesinleşmiş olması yeterlidir.
Tekerrür Uygulama Süreleri (Madde 58/2)
Tekerrürün uygulanması için, önceki cezanın infaz edildiği tarihten itibaren belirli sürelerin geçmemiş olması gerekir.
Hapis Cezasının Türüne Göre Süreler
Önceki cezanın süresi, tekerrürün ne kadar süreyle uygulanacağını belirler.
Tekerrür İstisnaları
Bazı durumlarda, önceki suç ile sonraki suç arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz.
18 Yaşından Küçükler (Madde 58/5)
Fiili işlediği sırada 18 yaşını doldurmamış kişilerin işlediği suçlar tekerrüre esas alınmaz.
Suç Türleri Arası (Madde 58/4)
Kasıtlı suçlarla taksirli suçlar arasında tekerrür uygulanmaz.
Sırf askerî suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür uygulanmaz.
Tekerrürün Sonuçları
Tekerrür uygulandığında, hükümlü hakkında hem ceza artırımı (şartları varsa) hem de özel infaz rejimleri uygulanır.
Mükerrerlere Özgü İnfaz Rejimi
(Cezanın daha büyük bir kısmının cezaevinde geçirilmesi)
Denetimli Serbestlik Tedbiri
(Cezanın infazından sonra uygulanır)
Seçenek Yaptırım Yasağı
(Hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi gibi)
TCK 58: Detaylı Analiz ve Yargı Kararları
Uygulama Özeti
“Tekerrür”, bir suçlunun “ıslah” olmadığını gösteren hukuki bir durumdur. Mahkeme, bir yargılama yaparken sanığın adli sicil kaydını (sabıka kaydı) inceler. Eğer sanığın, önceki bir suçtan aldığı mahkumiyetin kesinleşmesinden itibaren TCK 58/2’de belirtilen 3 veya 5 yıllık süreler içinde yeni bir suç işlediği tespit edilirse, sanık “mükerrir” kabul edilir. Bu durum, sanığın alacağı yeni cezanın “infaz rejimini” doğrudan ve aleyhine değiştirir; yani cezaevinde kalacağı süre artar ve koşullu salıverilme imkanları kısıtlanır. Ayrıca, cezanın ertelenmesi veya HAGB gibi lehe hükümlerin uygulanmasına engel olabilir.
TCK Madde 58 Kanun Gerekçesi
Maddenin gerekçesi, suç işlemekte “ısrar” gösteren kişilere karşı ceza adalet sisteminin farklı bir yaklaşım sergilemesi gerektiği düşüncesine dayanır. Kanun koyucu, ilk kez suç işleyen bir kişi ile defalarca suç işleyen bir kişiyi aynı infaz rejimine tabi tutmanın “adalet” ve “caydırıcılık” ilkesine aykırı olacağını belirtmiştir. TCK 58, “özel tehlikeli” olarak nitelenen bu suçlular (mükerrirler) için, cezanın infazından sonra ek bir “denetimli serbestlik” tedbiri öngörerek topluma yeniden entegrasyonlarını daha sıkı bir denetim altında tutmayı ve yeni suç işlemelerini engellemeyi amaçlamaktadır.
TCK 58 Sıkça Sorulan Sorular
Tekerrür ceza miktarını artırır mı?
Doğrudan ceza miktarını (örneğin 5 yıl yerine 7 yıl) her zaman artırmaz. TCK 58’in asıl etkisi ‘infaz’ üzerinedir (daha uzun süre cezaevinde kalmak). Ancak kanun, bazı durumlarda alt veya üst sınırdan ceza verilmesini gerektirebilir.
HAGB kararı tekerrüre esas alınır mı?
Hayır. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararları, denetim süresi içinde yeni bir suç işlenmediği sürece kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmü sayılmaz ve TCK 58 anlamında tekerrüre esas alınamaz.
Adli para cezası tekerrüre neden olur mu?
Evet. Önceki suçtan verilen mahkumiyetin adli para cezası olması (veya 5 yıldan az hapis olması), TCK 58/2-b uyarınca bu cezanın infazından (veya infaz edilmemişse kesinleşmesinden) itibaren 3 yıl içinde yeni bir suç işlenmesi halinde tekerrüre neden olur.
TCK 191 (Kullanma) Hükümleri Tekerrüre Esas Alınır mı?
Hayır. Yargıtay, TCK 191 (Kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma) kapsamında verilen “tedavi” veya “denetimli serbestlik” kararlarının TCK 58 anlamında bir “mahkumiyet hükmü” olmadığını ve tekerrüre esas alınamayacağını içtihat etmiştir.
TCK 58 Yargıtay Kararları (Özet)
YCGK: Tekerrür Uygulamasının Zorunluluğu
Yargıtay Ceza Genel Kurulu, sanığın adli sicil kaydında tekerrüre esas bir ilam (mahkumiyet) varsa, yerel mahkemenin TCK 58/6’yı (mükerrirlere özgü infaz rejimi) uygulama konusunda bir takdir hakkı bulunmadığını, bu hükmü “uygulamak zorunda” olduğunu belirtmiştir. Uygulanmaması, kanuna aykırılık ve bozma nedenidir.
YCGK: 18 Yaş Altı Suçların Durumu
Yargıtay, TCK 58/5’in emredici hükmüne atıfta bulunarak, sanığın 18 yaşından küçükken işlediği suçlardan aldığı mahkumiyetlerin “hiçbir surette” tekerrüre esas alınamayacağını istikrarlı bir şekilde vurgulamaktadır. Adli sicil kaydında böyle bir hüküm olsa dahi, bu hüküm yok sayılarak tekerrür hesabı yapılmalıdır.
YCGK: İnfaz Edilmeyen Adli Para Cezalarında Süre
Tekerrüre esas alınan önceki mahkumiyet “adli para cezası” ise ve bu ceza ödenmeyerek infaz edilmemişse, TCK 58/2-b’deki 3 yıllık sürenin ne zaman başlayacağı sorunu doğar. Yargıtay, bu durumda sürenin “infaz tarihinden” değil, hükmün “kesinleşme tarihinden” itibaren başlayacağına karar vermiştir. Kesinleşmeden itibaren 3 yıl geçmişse tekerrür uygulanmaz.
Yargıtay 10. CD: TCK 191 (Kullanma) Kararları
Yargıtay 10. Ceza Dairesi, TCK 191 (Kullanma) suçundan verilen “denetimli serbestlik” veya “tedavi” kararlarının, TCK 58 anlamında bir “mahkumiyet hükmü” olmadığını ve bu nedenle başka bir suçtan (örn: TCK 188 – Ticaret) yargılanan sanık hakkında tekerrüre esas alınamayacağına hükmetmiştir. Bu kararlar HAGB gibi özel bir statüdedir.